Սամվել Բաղդասարյան

Ուղղական հոլովը բառի ուղիղ, անփոփոխ ձևն է:
Սեռական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին պատկանում կամ վերաբերում է որևէ բան: Սեռական հոլովը կազմելիս բառը փոփոխվում է:
Տրական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին տրվում կամ մոտենում է մի բան:
Հայցական հոլովը ցույց է տալիս այն անձը կամ առարկան, որն իր վրա է կրում ենթակայի գործողությունը:
Բացառական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որից բխում, ծագում կամ սկսվում է գործողությունը:
Գործիական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որով կատարվում է գործողությունը:
Ներգոյական հոլովը ցույց է տալիս այն տեղը, որտեղ կամ որի ներսում կատարվում է գործողությունը:

***

Ուղղական՝ ո՞վ, ի՞նչ- տղա, անտառ
Սեռական՝ ո՞ւմ, ինչի՞-տղայի, անտառի
Տրական՝ ո՞ւմ, ինչի՞ն-տղային, անտառին
Հայցական՝ ո՞ւմ, ի՞նչը-տղային, անտառը
Բացառական՝ ումի՞ց, ինչի՞ց-տղայից, անտառից
Գործիական՝ ումո՞վ, ինչո՞վ-տղայով, անտառով
Ներգոյական՝ ո՞ւմ մեջ, ինչի՞ մեջ կամ ինչո՞ւմ-տղայի մեջ, անտառում կամ անտառի մեջ

Առաջադրանքներ՝

1. Որոշիր, թե որ հոլովով են դրված հետևյալ գոյականները: 
   Փողից-բացառական, ձեռքով-գործիական, փշին-տրական, սրտում-ներգոյական, աչքի-սեռական:
2. Որոշիր՝ ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված:
   Հայրենիքից(բացառական) հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
   Դա մի շքեղ շինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից(բացառական) հեռու բլրի(սեռական) վրա:
   Մոտենալով կարկաչուն գետակին(տրական) տղան փայտով(գործիական) ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի(նեգոյական) մեջ:
   Երկնքի(սեռական) կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը(հայցական), որոնք ավետում էին պայծառ օր:
3. Հոլովիր հետևյալ բառերը՝ քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն։ Ուղղական՝ քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն
   Սեռական՝ քարի, մարդու, քրոջ, օրվա, մոր, աշնան, գլխի, բնության
   Տրական՝ քարին, մարդուն, քրոջը, օրվան, մորը, աշնանը, բնությանը
   Հայցական՝ քարը, մարդու, քրոջ, օրվա, մոր, աշնան, բնության
   Բացառական՝ քարից, մարդուց, քրոջից, օրվանից, մորից, աշնանից, բնությունից
   Գործիական՝ քարով, մարդով, քրոջով, օրով, մորով, աշնանով, բնությունով
   Ներգոյական՝ քարի մեջ, մարդու մեջ, քրոջ մեջ, օրվա մեջ, մոր մեջ, աշնանը, բնությունում
4. 4․Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով: Նյու Յորքի բնակիչները զարմանքով դիտում էին 19-ամյա մի ուսանողի, որը սիրալիր ժպիտով սեղմում էր մի մեծ հանրախանութ մտնող բոլոր այցելուների ձեռքերը: Այդ ձևով 8643-րդ հաճախորդին ողջունելուց հետո նա վեր պարզեց կապտած ձեռքը և բացականչեց.
   * Ուռա´: Ռուզվելտի ռեկորդը գերազանցեցի:
   Հավանաբար քչերին է հայտնի, որ 1907 թվականին Սպիտակ տան մի ընդունելության ժամանակ ԱՄՆ-ի այն ժամանակվա նախագահը սեղմել էր 8513 մարդու ձեռք:
5. 5․ Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր համապատասխան հոլովով: Երբեմն ծովից լույս է դուրս գալիս: Այն դիտվում է մակերեսային տաք ջրերում՝ ալիքի կապտականաչավուն լուսարձակման տեսքով: Ծովային լուսարձակման գլխավոր աղբյուրը միաբջիջ օրգանիզմներն են, որոնք ինչպես բույսերի, այնպես էլ կենդանիներ հատկություն ունեն: Նրանք արևի էներգիան լուսային էներգիայի վերածելու բացառիկ ունակություն ունեն: Քիմիական բարդ ռեակցիայի հետևանքով առաջանում է «սառը» լուսարձակում, որը չի ուղեկցվում ջերմության արտադրությամբ:

էլեկտրաէներգիա, ֆիզիկական տերմին, լայնորեն տարածված է տեխնիկայում և կենցաղում՝ էլեկտրական էներգիայի քանակի որոշման համար։ Էլեկտրական էներգիայի արտադրության և սպառման չափման հիմնական միավորը կիլովատտ-ժամն է (և նրա բազմակի միավորները)։ Ավելի ճշգրիտ նկարագրելու համար օգտագործվում են այնպիսի պարամետրեր, ինչպիսիք են լարումը, հաճախականությունը և փոփոխական հոսանքը, անվանական և առավելագույն էլեկտրական հոսանքը։

Էլեկտրական էներգիան նաև համարվում է ապրանք, որը ձեռք են բերում մեծածախ շուկայի մասնակիցները (էներգախնայողական ընկերությունները և խոշոր սպառողները) արտադրող ընկերություններից, իսկ մանրածախ շուկայի մասնակիցները՝ էներգամատակարարման ընկերություններից։ Միջազգային առևտրում էլեկտրական էներգիայի գինը սովորաբար արտահայտվում է մեկ կիլովատտ-ժամի դիմաց ցենտներով կամ հազար կիլովատտ-ժամի դիմաց՝ դոլարով։

Գործնական քերականություն 250-257

 250.Տրված բայերի հրամայական բոլոր ձևերը կազմի´ր:

Օրինակ՝ հասցնել-հասցրո´ւ, մի´ հասցնի կամ մի´ հասցրու,
Հասցրե´ք, մի´ հասցնեք կամ մի´ հասցրեք:

Հագցնել, անցկացնել, վախեցնել, սևացնել, հանգստացնել

Հագցնել-հագցրու´ , հագցրե´ ք, մի հագցրու´ , մի հագցրե´ ք

անցկացնել-անցկացրու´ , անցկացրե´ ք

վախեցնել-վախեցրու´ , վախեցրե´ ք

սևացնել-սևացրու´ , սևացրե´ ք

հանգստացնել-հանգստացրու´ , հանգստացրե´ ք

251.              Բառակապակցություններ կազմի´ր՝ հարցում արտահայտող բոլոր գոյականներով փոխարինելով:

Փաթաթվել ու՞մ, ի՞նչին-փաթաթվել մայրիկին, փաթաթվել բարձին

Գրկել ու՞մ ի՞նչ(ը)-գրկել տատիկին, գրկել խաղալիքը

Խանգարել ու՞մ, ի՞նչը-խանգարել Սոֆիին, խանգարել դասը

252.              Առածները  լրացրո´ւ ընդգծված բառերի հականիշներով:

Չկա չարիք առանց….. բարիք
Ջրի բերածը ջուրը……տարածը

Տերովին տերն է պահել. … գայլն է կերել: անտերին

Մտնելուց աոաջ միտք արա, թե ոնց ….: ելնելուց

Ինչքան  զետնի երեսն է, յոթ էնքան գնտնի … է: տակն է

253.              Նախադասությունները լրացրո´ւ:

Գրածդ բայը (բայերը) րնդգծի´ր  և եղածների հետ համեմատի´ր:

Եթե միշտ նույն եղանակը լիներ,…… միապաղաղ կլիներ:

Եթե մարդիկ իրար միտք կարդային,…. հետաքրքիր կլիներ:

Եթե ձիերը թևավոր լինեին, կանվանեի հրեշտակ ձի :

Եթե ձայներր տեսանելի  ու շոշափելի լինեին, անճաշակ ձայները և երգերը կվերացնեի:

254.              Տրված նախադասության  հիման վրա երկու պատմություն հորինի´ր, որոնցից  մեկում այն ուղղա­կի հասկացվի, մյուսում՝ փոխաբերաբար:

Կարմիր կովն իր կաշին չի փոխի:

Կարմիր կովը

255.              Տրված դարձվածքները հոմանիշ բառերի և արտահայտությունների  փոխարեն գրի´ր և համեմատի´ր. տեքստին այլ բառե՞րն են հարմար, թե՞ դարձվածքներր:

Դերձակը վարսավիրի աշակերտին մի փոքր գումար է պարտքով տալիս: Սա էլ, որ երախտագիտությունը  հայտնի, ասում է.

-Ընկե՛ր ջան. թե քեq դժբախտություն լինի, կամ բոլորը, հերն ու մերդ էլ լքեն քեզ, արի, ես քո մազերր ձրի կտրեմ:
Փոխ է տալիս, լավության  տակից  դուրս զա, զլխիդ մի փորձանք գա, ամբողջ աշխարհը , քեցնից երես դարձնեն:

256.              Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը  գտի´ր:

Ա. Սեղան, մարդ, բաժակ, քար, ծառ, uար, օդանավ, ջուր, լուսին, ժամացույց, հայելի, զարդատուփ:

Բ. Վախ, ուրախություն, վտանգ, րոպե, կարոտ, սեր, թախիծ, ենթադրություն, հետաքրքություն, շփոթություն :

257.              Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն հա­մապատասխան բառեր կամ բառակապակցու թյու ններ գրելով՝ նախադասություններ ստացի´ր:

Երբվանի՞ց որտե՞ղ ինչպե՞ս ի՞նչ էր անում:
Որտեղո՞վ ո՞ր ովքե՞ր ի՞նչ արեցին:

Ինչպե՞ս ինչպիսի՞ ո՞ւմ ի՞նչ արեցի:
Ե՞րբ ովքե՞ր ի՞նչ արեցին ինչո՞ւ:

Ինչի՞ ինչե՞րը որտեղի՞ց ի՞նչ եղան ո՞ւր:

Տեքստային աշխատանք

1․Ի՞նչու ուսուցիչը որոշեց կարդալ հանկարծակի գտած շարադրւթյունները։

Որովհետև ինքը ուզում էր իմանալ, թե իր հին աշակերտները ինչ մասնագետներ էին դարձել:

2․Ի՞նչը ստիպեց ուսուցչին փնտրել և գտնել իր աշակերտներին։ Երբ գտավ նրանց, ի՞նչ հասկացավ։

Հասկացավ, որ աշակերտների երազանքները չեն կատարվել

3․Ի՞նչ  ես կարծում, երազանքին հասնելը իսկապես հնարավո՞ր է․ ի՞նչը կարող է օգնել, և  ի՞նչը խանգարել՝ երազանքին հասնելու ճանապարհին։

Այո, երազանքներն իսկապես իրականանում են, եթե իրոք երազում ենք դրա մասին և քայլեր ձեռնարկում, ոչ թե միայն ասում:

4․Ի՞նչ տարբերություն երազանքի և նպատակի միջև, ի՞նչի հետևից գնալն է ճիշտ, և ի՞նչու։

Սկզբում մենք պահում ենք երազանք, հետո դրանք պետք է դարձնել նպատակ և իրագործել:

5․Գրի՛ր քո ամենամեծ երազանքի և ամենամեծ նպատակի մասին։ Ո՞րին ես ավելի շատ ձգտում։

Ես ուզում եմ դառնալ ծրագրավորող, դրա համար ես փորձում եմ հասնել դրան հիմիկվանից

    Ջանի Ռոդարի                     Ի՞նչ եմ դառնալու

  Մի անգամ  ուսուցիչ Գրամատիկուսը, երբ  իր հին պահարանն էր փորփրում,   մի տուփ, գտավ , որի մեջ ինչ-որ դեղնած թերթիկներ էին դրված: Պարզվեց՝ դրանք այն աշակերտների գրած շարադրություններն էին, որոնց նա դասավանդել էր երեսուն  տարի առաջ, երբ նա ապրում էր ուրիշ քաղաքում:

Շարադրության թեման էր. «Ինչ եմ ուզում դառնալ, երբ մեծանամ »:  Այդպես էր վերնագրված յուրաքանչյուր թերթիկը, իսկ թերթիկի անկյունում գրված էր աշակերտի անունը և ազգանունը: Ընդամենը քսանչորս թերթիկ ՝ Ալբերտի Մարիո, Բանետի  Սիլվեստրո, Կարիզո Պասկուալե…

Ուսուցիչ  Գրամատիկուսը որոշեց փնտրել իր ալբոմի մեջ  այդ դասարանի աշակերտների նկարները՝ փորձելով հիշել այդ երեխաներին:

-Սա պետք է որ  լինի   Դզանետի Արտուրոն: Իսկ, միգուցե, հակառա՞կը, Ռիգի Ռինալդոն: Ոչ, ցավոք,  ես արդեն չեմ հիշում այս երեխաներին:

Նա նկարները մի կողմ դրեց և սկսեց կարդալ դեղնած էջերի վրա գրված շարադրությունները՝   ժպիտով նկատելով քերականական սխալները: Ի՞նչ նշանակություն կարող է ունենալ երեսուն տարի առաջ բաց թողնված տառը:

«Երբ ես մեծանամ, – գրում էր Ալբերտի Մարիոն, – դառնալու եմ օդաչու: Իսկ մինչ այդ ես հավաքում եմ ինքնաթիռների նկարներ՝ կտրելով դրանք  թերթերի միջից: Նայելով դրանց՝ ես երազում եմ իմ ապագայի մասին…»:

— Ախ, Մարիո, երազել բառը գրվում է Ե տառով, ոչ  թե  ՅԵ:

-Հուսով եմ, – հոգոց հանեց  ուսուցիչը,- այդ սխալը չի խանգարել նրան իրականացնել իր երազանքը:

«Իմ հայրիկը սանիտարական սարքավորումներ է վաճառում, և ուզում է, որ երբ  մեծանամ, շարունակեմ նրա գործը: Իսկ ես ուզում եմ դառնալ երաժիշտ: Ես ունեմ բարեկամ, ով նվագում է ջութակ և…»

Ուսուցիչ Գրամատիկուսը վեր կացավ աթոռից, որպեսզի միացնի լույսը, որովհետև մինչ նա կարդում էր շարադրությունները, փոքր ինչ մթնել էր: Եվ այդ պահին նրա գլխում մի միտք ծագեց:

-Օ՜, ոչ, ինչպիսի հիմարություն,-բացականչեց նա:

Բայց այդ պահին նա հասկացավ, որ որոշումն արդեն ընդունված է, և հաջորդ առավոտ…

Առավոտյան ուսուցիչ Գրամատիկուսը նստեց գնացք և ուղևորվեց հենց այդ քաղաքը, որտեղ ուսանել էր երեխաներին: Ժամանելով այնտեղ՝ նա գնաց հասցեների տեղեկատվական կենտրոն,  գրպանից հանեց իր նախկին աշակերտների ցուցակը և սկսեց փնտրել հասցեները: Նա ուզում էր իմանալ՝ արդյո՞ք իրականացել են նրանց երազանքները, դարձել են նրանք ինչ ցանկանում էին դառնալ, երբ փոքր էին:

Ես պետք է ձեզ իրականությունը պատմեմ, ինչքան էլ այն տխուր լինի: Ես պետք է ձեզ ասեմ, որ ուսուցիչը շատ տխրեց, երբ ավարտեց իր փնտրտուքները:

Օրինակ, նա իմացավ, որ իր նախկին  աշակերտներից երեքը զոհվել են պատերազմի ժամանակ, հայրենիքից հեռու: Նրանց երազանքները չէին կատարվել: Երիտասարդությունը ընդհատվել էր:

Նա իմացավ, որ Ալբերտի Մարիոն դարձել է ոչ թե օդաչու, այլ մատուցող: Դա էլ է մասնագիտություն, սակայն ոչ ոք երբևէ չի գրում շարադրություններում. «Երբ մեծանամ, ուզում եմ դառնալ մատուցող…»:  Ամեն դեպքում մատուցողները շատ շատ են:

Վաճառականի տղան նույնպես չէր դարձել երաժիշտ, այլ զբաղվում էր գազի բալոնների առքուվաճառքով:

Որոշ երազանքներ ժամանակի ընթացքում փոխվում են, ինչպես օրինակ տարվա տարբեր եղանակներին կենդանիները փոխում են իրենց կաշին: Մյուսները փչացնում են կյանքը, ինչպես ուժեղ քամին է վնասում տերևներին՝ պոկելով դրանք ծառից:

Եվ վերջապես ուսուցիչը իմացավ, որ Կորսիկի Ռենցոն,  ով երազում էր դառնալ էլեկտրիկ, նույնպես դարձել է ուսուցիչ, և նա որոշեց փնտրել նրան:

-Ինչպե՞ս ես, սիրելի՛ Ռենցո: Հիշու՞մ ես՝ մի ժամանակ դու երազում էիր դառնալ էլեկտրիկ:

-Ե՞ս: Հնարավոր չէ…

-Այո, այո, տես, ահա քո շարադրությունը:

-Տարօրինակ է: Իսկապե՞ս  իմն է: Բայց ես ոչինչ չեմ հիշում դրա մասին:

-Պարզվում է՝ դու այն ժամանակ ճիշտը չես գրել:

-Ո՞վ գիտե, միգուցե…

Ուսուցիչ Գրամատիկուսը երկար մտածեց այդ մասին: Դեռ ավելին, նա առ այսօր  մտածում է…

Ապրիլի 10
Առաջադրանքներ
1Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցավոր բառեր կազմի՛ր: Գրի՛ր գործածված մասնիկները (ածանցները): Կազմածդ ո՞ր բառերն են մեծատառով սկսվում:

Օրինակ՝
հույն — Հունաստան:

Հիվանդ-հիվանդանոց, ծաղիկ-ծաղկանոց, մուկ-մկստան, հայ-Հայաստան, նիստ-նստարան, այբուբեն-այբուբենարան, դաս-դասարան, դպիր-դպրոց, դարբին-դարբնոց, հյուր-հյուրանոց, զոր(ք)-զորանոց, ռուս-Ռուսաստան, գործ-գործարան, բրուտ-բրուտանոց,կույս-կուսանոց, ուզբեկ-Ուզբեկստան, հնդիկ-Հնդկաստան, թուփ-թփուտ, ծիրանի-ծիրանուտ:

2. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի:
Այգ, իրիկուն, լուսաբաց, երեկո, արշալույս, իրիկնաժամ, վաղորդայն, մթնշաղ, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, իրիկնամուտ, վերջալույս, արևամուտ, առավոտ:

1. Այգ, լուսաբաց, արշալույս, վաղորդայն, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, առավոտ
2. Իրիկուն, երեկո, իրիկնաժամ, մթնշաղ, իրիկնամուտ, վերջալույս, արևամուտ

3. Նշված բառերից երեքում «ուկ» մասնիկը փոքրացնող-փաղաքշական իմաստ չի արտահայտում: Նշի՛ր այդ բառերը:
Ձագուկ, արդուկ, մտրուկ, մարդուկ, աղմուկ, հորինուկ, մանչուկ, մժղուկ, շիկամուկ, հորթուկ:
Արդուկ, մտրուկ, աղմուկ, շիկամուկ:
4. Բառաշարքում առանձնացրու իրանիշ և անձնանիշ գոյականները:
Գիտնական, թռչուն, բժիշկ, աղախին, արշավ, չմշկորդ, քամի, դյուցազն, ականջ, կայսր, աքաղաղ, դաստակ, ժառանգորդ, երջանկություն, մարտիկ:

5.Տրված բառերի բաղադրիչներով կազմի՛ր բաղադրյալ նոր բառեր:

Հայրապետ,դիմադիր,խաչակնքել,ծանրակշիռ,գլխարկ,զվարթաբան,ձայնասփյուռ,լուսապսակ,աստղագուշակ,մեղմաշունչ,կանխավճար,բարետես,ժպտալից

6. Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց առաջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Օրինակ`
զովաշունչ- շնչասպառ, շնչահեղձ
Մեղմահունչ-
ուղղաձիգ-
դեղաբույս-
աղեկտուր-
տանտեր-

7. Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: 

Ուշադրությո՛ւն դարձրու հնչյունափոխությանը:
Օրինակ`
Գթառատ-առատաձեռն
թունաբեր-
մտամոլոր-
կրթասեր-
գնդակոծել-

Գրաֆիկական քարտը (նաև կոչվում է վիդեո քարտ, ցուցադրման քարտ, գրաֆիկական արագացուցիչ, գրաֆիկական ադապտեր, VGA քարտ/VGA, վիդեո ադապտեր, ցուցադրման ադապտեր կամ խոսակցական GPU) համակարգչային ընդլայնման քարտ է, որը ստեղծում է գրաֆիկական ելք դեպի էկրան, ինչպիսին է մոնիտորը: Գրաֆիկական քարտերը երբեմն կոչվում են դիսկրետ կամ հատուկ գրաֆիկական քարտեր՝ ընդգծելու իրենց տարբերությունը մայր տախտակի կամ կենտրոնական պրոցեսորի (CPU) ինտեգրված գրաֆիկական պրոցեսորի նկատմամբ: Գրաֆիկական մշակման միավորը (GPU), որը կատարում է անհրաժեշտ հաշվարկները, գրաֆիկական քարտի հիմնական բաղադրիչն է, սակայն «GPU» հապավումը երբեմն օգտագործվում է նաև գրաֆիկական քարտը որպես ամբողջություն սխալ կերպով վերաբերելու համար:

Գրաֆիկական քարտերի մեծ մասը չի սահմանափակվում հասարակ ցուցադրման ելքով: Գրաֆիկական մշակման միավորը կարող է օգտագործվել լրացուցիչ մշակման համար, ինչը նվազեցնում է պրոցեսորի բեռնվածությունը։ Բացի այդ, հաշվողական հարթակները, ինչպիսիք են OpenCL-ը և CUDA-ն, թույլ են տալիս օգտագործել գրաֆիկական քարտեր ընդհանուր նշանակության հաշվարկների համար: Գրաֆիկական քարտերի վրա ընդհանուր նշանակության հաշվարկների կիրառությունները ներառում են Assistant ուսուցում, կրիպտոարժույթի մայնինգ և մոլեկուլային սիմուլյացիա:

Սովորաբար, գրաֆիկական քարտը գալիս է տպագիր տպատախտակի (ընդլայնման տախտակի) տեսքով, որը պետք է տեղադրվի ընդարձակման բնիկի մեջ: Մյուսները կարող են ունենալ հատուկ պատյաններ, և դրանք միացված են համակարգչին միացման կայանի կամ մալուխի միջոցով: Դրանք հայտնի են որպես արտաքին GPU:

Գրաֆիկական քարտերը հաճախ գերադասվում են ինտեգրված գրաֆիկայի փոխարեն՝ արդյունավետության բարձրացման համար: Ավելի հզոր գրաֆիկական քարտը կկարողանա վայրկյանում ավելի շատ կադրեր ցուցադրել:

1. Բոլոր Մեաղները, բացի սնկից, սովորական պայմաններում պինդ վիճակում է։ պահպանում են արդյոք դրանից պատրաստված մարմիններն իրենց ձևն ու ծավալը սովորական պայմաններում։ Բերեք օրինակներ։

Սերվերը մեր օգնականն է, ինքը ստանում է հարց և պատասխան, Սերվերը website-ի կարգն է կատարում, ամեն մի հարցը ինքն է ստանում, ինքը հարց է ստանում Google-ից, Yandex-ից, Tor browser-ից, Microsoft Egde-ից, Firefox-ից և Opera-ից։ Ամեն browser-ին հեշտ պատասխան է ուղարկում, բայց Tor browser-ը նման է սոխի,